Encyklika Evangelium Vitae – przypisy
1. Wyrażenie „Ewangelia życia” nie znajduje się wprawdzie w Piśmie Świętym jako takie, ale odpowiada ono dobrze istotnej treści orędzia biblijnego.
2. Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 22.
3. Por. JAN PAWEŁ II, Enc. Redemptor hominis (4 marca 1979), 10: AAS 71 (1979), 275.
4. Por. tamże,
5. Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 27.
6. Por. List do wszystkich Braci w Biskupstwie o „Ewangelii życia” (19 maja 1991): Insegnamenti XIV 1 (1991), 1293-1296.
7. Tamże, l.c., 1294.
8. JAN PAWEŁ II, List do Rodzin Gratissimam sane (2 lutego 1994), 4: AAS 86 (1994), 871.
9. JAN PAWEŁ II, Enc. Centesimus annus (1 maja 1991), 39: AAS 83 (1991), 842.
10. N. 2259.
11. Por. ŚW. AMBROŻY, De Noe, 26, 94-96: CSEL 32, 480-481.
12. Por. Katechizm Kościoła Katolickiego, nn. 1867 i 2268.
13. De Cain et Abel, II, 10, 38: CSEL 32, 408.
14. Por. KONGREGACJA NAUKI WIARY, Instr. o szacunku dla rodzącego się życia ludzkiego i o godności jego przekazywania Donum vitae (22 lutego 1987): AAS 80 (1988), 70-102.
15. Przemówienie podczas czuwania modlitewnego przed VIII Światowym Dniem Młodzieży (14 sierpnia 1993), II, 3: AAS 86 (1994), 419.
16. JAN PAWEŁ II, Przemówienie do uczestników sympozjum naukowego na temat „Prawo do życia a Europa” (18 grudnia 1987): Insegnamenti X, 3 (1987), 1446-1447.
17. Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 36.
18. Por. tamże, 16.
19. Por. ŚW. GRZEGORZ WIELKI, Moralia in Job, 13, 23: CCL
20. JAN PAWEŁ II, Enc. Redemptor hominis (4 marca 1979), 10: AAS 71 (1979), 274.
21. SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 50.
22. Konst. dogm. o Objawieniu Bożym Dei verbum, 4.
23. „Gloria Dei vivens homo”: Adversus haereses, IV 20, 7: Sch 100/2, 648-649.
24. SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 12.
25. Confessiones, I, 1: CCL 27, 1
26. Exameron, VI, 75-76: CSEL 32, 260-261.
27. „Vita autem hominis visio Dei”: Adversus haereses, IV 20, 7: SCh 100/2, 648-649.
28. Por. JAN PAWEŁ II, Enc. Centesimus annus (1 maja 1991), 38: AAS 83 (1991), 840-841.
29. JAN PAWEŁ II, Enc. Sollicitudo rei socialis (30 grudnia 1987), 34: AAS 80 (1988), 560.
30. Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 50.
31. List do Rodzin Gratissimam sane (2 lutego 1994), 9: AAS 86 (1994), 878; por. Pms XII, Enc. Humani generis (12 sierpnia 1950): AAS 42 (1950), 574.
32. „Animas enim a Deo immediate creari catholica fides nos retinere iubet”: PIUS XII, Enc. Humani generis (12 sierpnia 1950): AAS 42 (1950), 575.
33. SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 50; por. JAN PAWEŁ II, Adhort. apost. Familiaris consortio (22 listopada 1981), 28: AAS 74 (1982), 114.
34. Homilie, II, 1: CCSG 3, 39.
35. Zob. np. Psalmy 22 [21], 10-11; 71 [70], 6; 139 [138], 13-14.
36. Expositio Evangelii secundum Lucam, II, 22-23: CCL 14, 40-41.
37. ŚW. IGNACY ANTIOCHEŃSKI, Ad Ephesios 7, 2: Patres Apostolici, wyd. F.X. FUNK, II, 82.
38. De hominis opificio, 4: PG 44, 136.
39. Por. ŚW. JAN DAMASCEŃSKI, De fide orthodoxa, 2, 12: PG 94, 920. 922, cytowany przez ŚW. TOMASZA Z AKWINU, Summa Theologiae, I-II, Prol.
40. PAWEŁ VI, Enc. Humanae vitae (25 lipca 1968), 13: AAS 60 (1968), 489.
41. KONGR. NAUKI WIARY, Instr. o szacunku dla rodzacego się życia ludzkiego i o godności jego przekazywania Donum vitae (22 lutego 1987), Wstęp, 5: AAS 80 (1988), 76-77; por. Katechizm Kościoła Katolickiego, n. 2258.
42. Didache, I, 1; II, 1-2; V 1 i 3: Patres Apostolici, wyd. F.X. FUNK, I, 2-3, 6-9, 14-17; por. List pseudo-Barnaby, XIX, 5: l.c., 90-93.
43. Por. Katechizm Kościoła Katolickiego, nn. 2263-2269; por. Katechizm Soboru Trydenckiego III, 327-332.
44. Katechizm Kościoła Katolickiego, n. 2265.
45. Por. ŚW. TOMASZ Z AKWINU, Summa Theologiae, II-II, q.
46. Katechizm Kościoła Katolickiego, n. 2266.
47. Por. tamże.
48. N. 2267.
49. Por. SOBÓR WAT. II, Konst. dogm. o Kościele Lumen gentium, 12.
50. Por. Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 27.
51. Por. SOBÓR WAT. II, Konst. dogm. o Kościele Lumen gentium, 25.
52. KONGR. NAUKI WIARY, Dekl. o eutanazji Iura et bona (5 maja 1980), II: AAS 72 (1980), 564.
53. JAN PAWEŁ II, Enc. Veritatis splendor (6 sierpnia 1993), 96: AAS 85 (1993), 1209.
54. Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 51: „spędzanie płodu jak i dzieciobójstwo są okropnymi przestępstwami”.
55. Por. JAN PAWEŁ II, List apost. Mulieris dignitatem (15 sierpnia 1988), 14: AAS 80 (1988), 1686.
56. List do Rodzin Gratissimam sane (2 lutego 1994), 21: AAS 86 (1994), 920.
57. KONGR. NAUKI WIARY, Dekl. o przerywaniu ciąży (18 listopada 1974), 12-13: AAS 66 (1974), 738.
58. Por. KONGREGACJA NAUKI WIARY, Instr. o szacunku dla rodzącego się życia ludzkiego i o godności jego przekazywania Donum vitae (22 lutego 1987), I, 1: AAS 80 (1988), 78-79.
59. Tamże, l.c., 79.
60. Tak mówi prorok Jeremiasz: „Pan skierował do mnie następujące słowo: «Zanim ukształtowałem cię w łonie matki, znałem cię, nim przyszedłeś na świat, poświęciłem cię, prorokiem dla narodów ustanowiłem cię»” (1 4-5). Psalmista, ze swej strony, zwraca się do Pana tymi słowami: „Ty byłeś moją podporą od narodzin, od łona matki moim opiekunem” (Ps 71 [70], 6; por. Iz 46, 3; Hi 10, 8-12; Ps 22 [21] 10-11). Także ewangelista Łukasz – w opisie niezwykłego spotkania dwóch matek, Elżbiety i Maryi oraz dwóch synów, Jana Chrzciciela i Jezusa, ukrytych jeszcze w łonie matczynym (por. 1, 39-45) – podkreśla, jak dziecko odczuwa obecność Dziecięcia i okazuje radość.
61. Por. Deklaracja o przerywaniu ciąży (18 listopada 1974): AAS 66 (1974), 740-747.
62. „Nie niszcz dziecka przez przerwanie ciąży ani nie zabijaj go po urodzeniu”: V 2: Patres Apostolici, wyd. F.X. FUNK, I, 17.
63. Prośba za chrześcijanami, n. 35; PG 6, 969.
64. Apologeticum, IX, 8: CSEL 69, 24.
65. Por. Enc. Casti connubii (31 grudnia 1930), II: AAS 22 (1930), 562-592.
66. Przemówienie do uczestników Unii Lekarsko-Biologicznej Św. Łukasza (12 listopada 1944): Przemówienia i orędzia radiowe, VI, (1944-1945), 191; por. Przemówienie do uczestniczek Kongresu Katolickiej Unii Włoskich Położnych (29 października 1951), II: AAS 43 (1951), 838.
67. Enc. Mater et Magistra (15 maja 1961), 3: AAS 53 (1961). 447.
68. Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 51.
69. Por. kan. 2350, § 1.
70. Kodeks Prawa Kanonicznego, kan. 1398; por. także Kodeks Kanonów Kościołów Wschodnich, kan. 1450, § 2.
71. Por. tamże, kan. 1329; podobnie Kodeks Kanonów Kościołów Wschodnich, kan. 1417.
72. Por. Przemówienie do Włoskich Prawników Katolickich (9 grudnia 1972): AAS 64 (1972), 777; Enc. Humanae vitae (25 lipca 1968), 14: AAS 60 (1968), 490.
73. Por. SOBÓR WAT. II, Konst. dogm. o Kościele Lumen gentium, 25.
74. KONGR. NAUKI WIARY, Instr. o szacunku dla rodzącego się życia ludzkiego i o godności jego przekazywania Donum vitae (22 lutego 1987), I, 3: AAS 80 (1988), 80.
75. Por. Karta Praw Rodziny (22 października 1983), art. 4 b: Tipografia Poliglotta Vaticana, 1983.
76. KONGR. NAUKI WIARY, Dekl. o eutanazji Iura et bona (5 maja 1980), II: AAS 72 (1980), 546.
77. Tamże, IV l.c., 551.
78. Por. tamże.
79. Przemówienie do międzynarodowej grupy lekarzy (24 lutego 1957), III: AAS 49 (1957), 147; por. KONGR. NAUKI WIARY, Dekl. o eutanazji Iura et bona (5 maja 1980), III: AAS 72 (1980), 547-548.
80. Przemówienie do międzynarodowej grupy lekarzy (24 lutego 1957), III: AAS 49 (1957), 145
81. Por. PIUS XII, Przemówienie do międzynarodowej grupy lekarzy (24 lutego 1957), III: AAS 49 (1957) 129-147 KONGR. ŚWIĘTEGO OFICJUM, Decretum de directa insontium occisione (2 grudnia 1940): AAS 32 (1940), 553-554; PAWEŁ VI, Orędzie do telewizji francuskiej: „Każde życie jest święte” (27 stycznia 1971): Insegnamenti IX (1971) 57-58; Przemówienie do International College of Surgeons (1 czerwca 1972): AAS 64 (1972) 432-436; SOBÓR WAT.II, Konst. duszpast. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 27.
82. Por. SOBÓR WAT. II, Konst. dogm. o Kościele Lumen gentium, 25.
83. Por. ŚW. AUGUSTYN, De Civitate Dei I, 20: CCL 47, 22; Św. TOMASZ Z AKWINU, Summa Theologiae, II-II, q.
84. Por. KONGREGACJA NAUKI WIARY, Dekl. o eutanazji Iura et bona (5 maja 1980), I: AAS 72 (1980), 545; Katechizm Kościoła Katolickiego, nn. 2281-2283.
85. Epistula 204, 5: CSEL 57, 320.
86. Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 18.
87. Por. JAN PAWEŁ II, List apost. Salvifici doloris (11 lutego 1984), 14-24: AAS 76 (1984), 214-234.
88. Por. JAN PAWEŁ II, Enc. Centesimus annus (1 maja 1991), 46: AAS 83 (1991), 850; PIUS XII, Orędzie radiowe na Boże Narodzenie (24 grudnia 1944): AAS 37 (1945), 10-20.
89. Por. JAN PAWEŁ II, Enc. Veritatis splendor (6 sierpnia 1993), 97 i 99: AAS 85 (1993), 1209-1211.
90. KONGR. NAUKI WIARY, Instr. o szacunku dla życia ludzkiego i o godności jego przekazywania Donum vitae (22 lutego 1987), III: AAS 80 (1988), 98.
91. Por. SOBÓR WAT. II, Dekl. o wolności religijnej Dignitatis humanae 7.
92. Por. ŚW. TOMASZ Z AKWINU, Summa Theologiae, I-II, q.
93. Por. SOBÓR WAT. II, Dekl. o wolności religijnej Dignitatis humanae 7.
94. Enc. Pacem in terris (11 kwietnia 1963), II: AAS 55 (1963), 273-274; tekst cytowany wewnątrz jest wzięty z: PIUS XII, Orędzie radiowe na urocz. Zesłania Ducha Świętego 1941 (1 czerwca 1941): AAS 33 (1941), 200. Do tego tematu Encyklika nawiązuje w przypisie: PIUS XI, Enc. Mit brennender Sorge (14 marca 1937): AAS 29 (1937), 159; Enc. Divini Redemptoris (19 maja 1937) III: AAS 29 (1937), 79; PIUS XII, Orędzie radiowe na Boże Narodzenie (24 grudnia 1942): AAS 35 (1943), 9-24.
95. Enc. Pacem in terris (11 kwietnia 1963), l.c., 271.
96. Summa Theologiae, I-II, q.
97. Tamże, I-II, q.
98. KONGR. NAUKI WIARY, Deklaracja o przerywaniu ciąży (18 listopada 1974), 22: AAS 66 (1974), 744.
99. Por. Katechizm Kościoła Katolickiego, nn. 1753-1755; JAN PAWEŁ II, Enc. Veritatis splendor (6 sierpnia 1993), 81-82: AAS 85 (1993), 1198-1199.
101. Adhort. apost. Evangelii nuntiandi (8 grudnia 1975), 14: AAS 68 (1976), 13.
102. Por. Mszał Rzymski, Modlitwa celebransa przed Komunią.
103. Por. ŚW. IRENEUSZ: „Omnem novitatem attulit, semetipsum afferens, qui fuerat annuntiatus”, Adversus haereses, IV 34, 1: SCh 100/2, 846-847.
104. Por. ŚW. TOMASZ Z AKWINU, „Peccator inveterascit, recedens a novitate Christi”, In Psalmos Davidis lectura, 6, 5.
105. De beatitudinibus, Oratio VII: PG 44, 1280.
106. Por. JAN PAWEŁ II, Enc. Veritatis splendor (6 sierpnia 1993), 116: AAS 85 (1993), 1224.
107. Por. JAN PAWEŁ II, Enc. Centesimus annus (1 maja 1991), 37: AAS 83 (1991), 840.
108. Por. Orędzie na Boże Narodzenie 1.967: AAS 60 (1968), 40.
109. PSEUDO-DIONIZY AREOPAGITA, O imionach Bożych, 6, 1-3: PG 3, 856-857.
110. PAWEŁ VI, Pensiero alla morte (Myśli o śmierci), Istituto Paolo VI, Brescia 7.988, s. 24.
111. JAN PAWEŁ II, Homilia podczas Mszy św. beatyfikacyjnej Izydora Bakanji, Elżbiety Canori Mory i Joanny Beretty Molli (24 kwietnia 1994) L’Osservatore Romano, wyd. polskie nn. 6-7/1994, ss. 38-39.
112. Tamże.
114. Por. Katechizm Kościoła Katolickiego, n. 2372.
115. JAN PAWEŁ II, Przemówienie na otwarcie obrad IV Konferencji Ogólnej Episkopatu Ameryki Łacińskiej w Santo Domingo (12 października 1992), 15: AAS 85 (1993), 819.
116. Por. Dekl. o ekumenizmie Unitatis redintegratio, 12; Konst. duszpast. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 90.
117. JAN PAWEŁ II, Adhort. apost. Familiaris consortio (22 listopada 1981), 17: AAS 74 (1982), 100.
118. Por. SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 50.
119. JAN PAWEŁ II, Enc. Centesimus annus (1 maja 1991), 39: AAS 83 (1991), 8-12.
120. JAN PAWEŁ II, Przemówienie do uczestników VII Sympozjum Biskupów europejskich na temat „Współczesne postawy wobec narodzin i śmierci: wyzwanie do ewangelizacji” (17 października 1985), n. 5: Insegnamenti XII, 2 (1989), 945. W tradycji bibiijnej dzieci przedstawiane są właśnie jako dar Boży (por. Ps 127 [126], 3); i jako znak błogosławieństwa dla człowieka, który chodzi drogami Bożymi (por. Ps 128 [127], 3-4).
121. JAN PAWEŁ II, Enc. Sollicitudo rei socialis (30 grudnia 1987), 38: AAS 80 (1988), 565-566.
122. JAN PAWEŁ II, Adhort. apost. Familiaris consortio (22 listopada 1981), 85: AAS 74 (1982), 188.
123. PAWEŁ VI, Adhort. apost. Evangelii nuntiandi (8 grudnia 1975), 18: AAS 68 (1976), 17.
124. Por. tamże,
125. Por. SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 24.
126. Por. Enc. Centesimus annus (1 maja 1991), 17: AAS 83 (1991), 814; Enc. Veritatis splendor (6 sierpnia 1993), 95-101: AAS 85 (1993), 1208-1213.
127. JAN PAWEŁ II, Enc. Centesimus annus (1 maja 1991), 24: AAS 83 (1991), 822.
128. JAN PAWEŁ II, Adhort. apost. Familiaris consortio (22 listopada 1981), 37: AAS 74 (1982), 128.
129. List o ustanowieniu Światowego Dnia Chorego (13 maja 1992), 2: Insegnamenti XV 1 (1992), 1410.
130. Por. SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 35; PAWEŁ VI, Enc. Populorum progressio (26 marca 1967), 15: AAS 59 (1967), 265.
131. Por. JAN PAWEŁ II, List do Rodzin Gratissimam sane (2 lutego 1994), 13: AAS 86 (1994), 892.
132. JAN PAWEŁ II, Motu proprio Vitae mysterium (11 lutego 1994), 4: AAS 86 (1994), 386-387.
133. Orędzia Soboru do ludzkości (8 grudnia 1965): Do kobiet.
134. JAN PAWEŁ II, List apost. Mulieris dignitatem (15 sierpnia 1988), 18: AAS 80 (1988), 1696.
135. Por. JAN PAWEŁ II, List do Rodzin Gratissimam sane (2 lutego 1994), 5: AAS 86 (1994), 872.
136. JAN PAWEŁ II, Przemówienie do uczestników sympozjum naukowego na temat „Prawo do życia a Europa” (18 grudnia 1987): Insegnamenti X, 3 (1987), 1446.
137. Orędzie na Światowy Dzień Pokoju 1977: AAS (1976), 711-712.
138. BŁ. GUERYK Z IGNY, In Assumptione B. Mariae, Sermo I, 2: PL 85, 188.
139. SOBÓR WAT. II, Konst. dogm. o Kościele Lumen gentium, 5.
140. Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 22.
141. Mszał Rzymski, Sekwencja na Niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego.
142. SOBÓR WAT. II, Konst. dogm. o Kościele Lumen gentium, 68.