Lektor
Funkcja lektora istnieje w Kościele od pierwszych wieków chrześcijaństwa. Kościół zachęca do podejmowania tej funkcji zarówno mężczyzn, jak i kobiety. Do zadań lektora czytanie Pisma świętego w zgromadzeniu liturgicznym: lekcji przed Ewangelią oraz Ewangelii z podziałem na role w Niedzielę Palmową Męki Pańskiej i Wielki Piątek Męki Pańskiej (przy czym słowa Jezusa zawsze powinien czytać prezbiter albo diakon), by wierni ze czcią przyjęli Słowo Boże i stosowali je w swoim życiu. Lektor może także – gdy nie ma innych posługujących – śpiewać psalm, podawać intencje modlitwy wiernych i czytać antyfony na wejście i na Komunię.
Przygotowanie dalsze
Duchowe
Liturgia jest źródłem i szczytem życia chrześcijańskiego. Posługa liturgiczna nie ogranicza się tylko do czynności spełnionej w liturgii, lecz jest także diakonią we wspólnocie. Wskazane jest zaangażowanie osób pełniących funkcję lektora w inne dzieło apostolskie w rodzinie, parafii np. związane z posługą słowa – redagowanie gazety parafialnej.
Teologiczne
Lektor powinien czytać i znać Pismo Święte. Głoszenie słowa Bożego wymaga jego rozumienia, posiadania wiedzy teologicznej, która może być zdobyta podczas formacji w grupach apostolskich, zwłaszcza na kursach lektorskich lub w czasie studiów teologicznych. Znajomość podstaw teologii biblijnej pomoże lektorowi ze zrozumieniem przekazywać tajemnice Słowa Bożego, a znajomość liturgiki pomoże lepiej spełniać posługę w kontekście całej Eucharystii.
Wspólnotowe
Przygotowanie do pełnienia każdej funkcji liturgicznej powinno dokonywać się we wspólnocie, np. podczas spotkań formacyjnych poświęconych rozważaniu tematu liturgii, tzw. kręgów liturgicznych.
Przygotowanie bliższe
Próby przed liturgią
Podczas prób przed liturgią należy zwrócić uwagę na:
- artykulację i dykcję osoby mającej pełnić funkcję lektora (nie mogą jej pełnić osoby nieumiejące czytać wyraźnie),
- wskazanie tego, jakie czytania mają być wykonane, ewentualnie wybranie lekcji (jeśli przepisy liturgiczne na to pozwalają); gdy jest kilka możliwości, a uzgodnienie tego z kapłanem będzie możliwe dopiero tuż przed liturgią, należy przygotować się do wszystkich,
- określenie, ile osób ma pełnić tę posługę – jeśli jest odpowiednia liczba przygotowanych osób, to poszczególne lekcje i inne czytania można podzielić między kilku lektorów,
- przeczytanie lekcji na głos, aby wychwycić pułapki językowe, rozważyć tekst biblijny i nauczyć się czytania (patrz dalej: zasady przygotowania i odczytywania lekcji),
- ustalenie miejsca w procesji wejścia i w czasie wyjścia do zakrystii (zazwyczaj za ministrantami ołtarza),
- wskazanie miejsc (funkcję lektora mogą także pełnić osoby zajmujące miejsca poza prezbiterium – ich strój winien być godny i odświętny, w żadnym wypadku zbyt swobodny, roboczy lub plażowy), które mają zająć posługujący (w pobliżu miejsca wykonywania posługi),
- określenie, kiedy i w jaki sposób należy podejść do ambony i odejść na miejsce – droga do przejścia powinna być jak najkrótsza,
- jeśli lektor ma nieść Ewangeliarz, należy przećwiczyć sposób niesienia tej księgi i to, gdzie ją położyć i jakie gesty wykonać (tylko skłon głowy po dojściu do ołtarza),
- strój posługujących – dla mężczyzn może być to alba (gdy jej krój tego wymaga, to także humerał i pasek) bądź komża (w zależności od panującego zwyczaju także sutanka, kołnierz, rewerenda).
Uzgodnienia z innymi uczestnikami celebracji
- główny celebrans lub osoba przez niego wyznaczona (np. ceremoniarz) decyduje o tym, jaka lekcja i jaka jej wersja (dłuższa czy krótsza) ma być wykonana – o ile przepisy liturgiczne dają taki wybór;
- z ceremoniarzem należy ustalić trasę procesji wejścia i ustawienie w procesji (zazwyczaj: za ministrantami ołtarza), sposób oddania czci ołtarzowi i zajmowanie miejsca w prezbiterium (jeśli funkcję lektora posługujący wykonuje jednorazowo (nie jest członkiem zespołu), to winien zająć wskazane przez ceremoniarza miejsce jeszcze przed celebracją);
- jeśli nie ma diakona, to w porozumieniu z ceremoniarzem jeden z lektorów ubrany w albę (zwykle lektor 1.) może nieść Ewangeliarz w procesji wejścia;
- z ceremoniarzem lub komentatorem należy ustalić, czy nie ma komentarzy liturgicznych przed czytaniami (jeśli są, to lektor powinien podejść do ambony dopiero po zakończeniu komentarza);
- z psałterzystą powinien uzgodnić, jakie czytanie zostało wybrane, by ten przygotował odpowiedni psalm; lektor może także przećwiczyć z psałterzystą sposób podchodzenia do ambony i odchodzenia na miejsce – jeśli ceremoniarz zadecydował, że mają robić to razem;
- jeśli jest kilku lektorów, to powinni uzgodnić między sobą, kto co czyta; w przypadku czytania Ewangelii w dniach liturgicznych wskazanych we wprowadzeniu, należy także wspólnie to przećwiczyć;
- w porozumieniu z zakrystianem należy przygotować odpowiedni lekcjonarz i Ewangeliarz z zaznaczonymi właściwymi czytaniami.
Przygotowanie bezpośrednie
Tuż przed celebracją należy pamiętać o tym, że:
- posługujący przychodzą do zakrystii co najmniej 15 minut (w dni powszednie) lub 30 minut (w święta i uroczystości) przed liturgią, aby dokonać ostatnich uzgodnień i czy nie zmieniły się inne wcześniejsze ustalenia, ew. zapytać w sprawie wyboru czytania,
- na ambonie należy przygotować lekcjonarz z zaznaczonym tekstem,
- jeśli lektor czyta również modlitwę wiernych, to estetyczną kartkę z czytelnie napisanymi, a najlepiej wydrukowanymi wezwaniami należy włożyć do estetycznej i sztywnej okładki i położyć ją w pobliżu miejsca spełniania posługi,
- przed liturgią należy również sprawdzić działanie mikrofonu (głośność, długość kabli, sposób włączania i wyłączania oraz zmiany ustawienia); lektor 1 może wyregulować wysokość mikrofonu przed liturgią,
- istotnym elementem przygotowania jest wspólna modlitwa zespołu służby liturgicznej i chwila skupienia w ciszy.
Podstawowe zasady przygotowania
- podstawą owocnego przekazu jest rozumienie czytanego tekstu – na przygotowanie i rozważenie czytania trzeba poświęcić czas;
- podział tekstu biblijnego na części według treści i sensu (każda z nich zawiera zazwyczaj jakąś samodzielną myśl czy obraz, choć czasem może być ich więcej) – pozwala to lektorowi uchwycić sens logiczny i właściwie go zaprezentować;
- bardzo ważną rolę odgrywa właściwe stosowanie przerw (pauz), które oddzielają poszczególne części; ich miejsce wyznaczają znaki przestankowe lub sens zdania;
- znaki interpunkcyjne sugerują także sposób modulacji głosu tj. zmiany wysokości tonu;
- akcent, nie tylko gramatyczny – w każdej części zdania, która posiada swój własny sens, akcentuje się tylko jeden wyraz (słowo posiadające największe znaczenie); akcent bardzo rzadko leży na przymiotnikach, przeczeniach i na końcu zdania;
- spokojny i głęboki oddech oraz świadome stosowanie pauz pozwala utrzymać odpowiednie tempo czytania (do 80 słów na minutę);
- podczas czytania musi być zachowana także melodyka zdania, która razem z właściwym akcentem i tempem nadaje czytanym zdaniom koloryt, pozwala zrozumieć nie tylko ich treść, ale i sens;
- czytać należy na głos – czytanie po cichu nie pozwala wyćwiczyć artykulacji ani oddechu;
- staranna dykcja ułatwia słuchaczom zrozumienie tekstu; nie może być zniekształcona przez gwarowe naleciałości, indywidualne maniery, neologizmy czy błędy; ćwiczenia dykcji to nieodzowny element przygotowania do pełnienia posługi słowa.
Zasady odczytywania lekcji
- powinny one zostać wygłoszone dopiero wtedy, gdy wszyscy usiądą i zapadnie cisza,
- podczas czytania ręce należy położyć na ambonie, ewentualnie ręce powinny być złożone,
- ważne jest nawiązywanie kontaktu wzrokowego ze słuchającymi – przed rozpoczęciem czytania i każdą nową myślą,
- lektor nigdy nie podaje opisu czytania zawartego w nagłówku ani innego wprowadzenia czy komentarza.