Konserwatyści PO w miejsce legalizacji związków partnerskich proponują ustawę o wspólnym pożyciu
Projekt konserwatystów z PO odnosi się do istniejącej w polskim prawie definicji „wspólnego pożycia”, która, jak podkreślają wnioskodawcy, nie została do tej pory jasno określona, została jednak wskazana w kilku orzeczeniach Sądu Najwyższego, m.in. w uchwale Izby Cywilnej z 21 maja 2002 r.
Podkreślono w niej, że „wspólne pożycie musi obejmować istnienie łącznie więzi duchowej, gospodarczej i fizycznej. Zdaniem sądu oznacza to istnienie ogniska domowego charakteryzującego się duchową, fizyczną i ekonomiczną więzią łączącą mężczyznę oraz kobietę”. Podobna myśl wyrażona została już wcześniej, w 1988 r.: „konkubinat, stanowiący współżycie analogiczne do małżeńskiego z tą jednak różnicą, że pozbawione legalnego węzła. Zdaniem sądu oznacza to istnienie ogniska domowego charakteryzującego się duchową, fizyczną i ekonomiczną więzią łączącą mężczyznę oraz kobietę”.
Odniesienie „wspólnego pożycia” do związku osób różnej płci – zauważają autorzy projektu – pozostaje jednak w kolizji z wyrokiem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 2 marca 2010 r. w sprawie z powództwa p. Kozak przeciwko Polsce, w którym zakwestionowano jakoby „faktyczne wspólne pożycie miało miejsce tylko wówczas, gdy kobieta i mężczyzna zamieszkuje razem” oraz „że nie dotyczy partnerów pozostających w związkach homoseksualnych, nawet jeżeli łączą ich stabilne emocjonalne i fizyczne więzy”.
Dlatego proponowana przez konserwatystów definicja „wspólnego pożycia”, opisując „pewien stan faktyczny, który zachodzi w ramach stosunków zachodzących w społeczeństwie”, jednocześnie „ujednolica jego określenie, bez względu na to, czy relacjami tymi są objęte osoby o różnej czy też tej samej płci” – czytamy w uzasadnieniu projektu.
„W projekcie nie ma rozróżnienia na związki homo- i hetero-, dlatego że po orzeczeniu Sądu Najwyższego nie ma wątpliwości, że każde wspólne pożycie niezależnie od płci jest stanem faktycznym. Te prawa wynikają nie z umowy między stronami, przysługują w oparciu o ten stan faktyczny” – powiedział KAI współautor projektu poseł Jacek Żalek.
Jak w takim razie projekt odnosi się do związków osób tej samej płci, w których de facto wychowuje się dziecko jednego z partnerów ze związku heteroseksualnego? – Ta kwestia nie jest regulowana – powiedział Żalek i zaznaczył, że w świetle ustawy takie osoby będą „traktowane jako osoby samotnie wychowujące dzieci, niezależnie od tego, czy z kimś współżyją”.
Projekt – jak czytamy w uzasadnieniu – ma odpowiadać „zachodzącym zmianom społecznym, na skutek których coraz częściej odchodzi się od sformalizowanych form pożycia”. Ponadto „postulowane zmiany stwarzają realną przestrzeń, w której osoby pozostającej we wspólnym pożyciu mogą realizować swoje prawa”.
Poseł Żalek wyjaśnia, że „jeżeli ktoś pozostaje we wspólnym pożyciu, czyli konkubinacie, to już dziś przysługuje mu prawo do informacji o stanie zdrowia czy prawo wstąpienia w prawo najmu”.
Ponadto według projektu, takie osoby mogą zostać np. dodane jako te, którym według ustawy o cmentarzach przysługuje prawo do pochowania zmarłego. Są to w pierwszej kolejności: małżonek, następnie krewni zstępni i wstępni, krewni boczni oraz powinowaci. Prawo to przysługiwałoby także „osobie pozostającej ze zmarłym we wspólnym pożyciu”.
Oprócz prawa pochówku, chodziłoby m.in. o prawo do dziedziczenia (ale dopiero w ostatnim kręgu dziedziczenia przed Skarbem Państwa), prawo do informacji o stanie zdrowia, wstąpienie w prawo najmu, a także ochronę osobistych praw autorskich zmarłego. Projekt nowelizowałby też prawo bankowe – chodziłoby o dodanie osoby pozostającej we wspólnym pożyciu do tych, na rzecz której posiadacz rachunku może polecić pisemnie bankowi dokonanie – po swojej śmierci – wypłaty określonej kwoty.
Osobom pozostającym we wspólnym pożyciu przysługiwałby także szereg praw w postępowaniach sądowych: cywilnych, administracyjnych i podatkowych. Chodziłoby np. o prawo do reprezentowania przed sądami, prawo do odmowy składania zeznań, prawo do złożenia wniosku o wyłączenie sędziego na danym etapie postępowania. To ostatnie uprawnienie dotyczyłoby także np. różnych urzędników szczebla administracyjnego czy np. naczelnika Urzędu Skarbowego lub jego podwładnych w postępowaniu podatkowym.
Projekt zakłada także, że dla zapewnienia przejrzystości przy przetargach lub konkursach publicznych, z uczestnictwa w nich mają być wyłączane nie tylko małżonkowie lub krewni, ale też osoby pozostające we „wspólnym pożyciu”.
W projekcie nie zaproponowano natomiast możliwości wspólnego rozliczania się przed fiskusem. – Prowadziłoby to do nieprawdopodobnych nadużyć – każdy mógłby ominąć prawo, biorąc fikcyjny rozwód po to, by unikać płacenia podatków – wyjaśnił KAI Żalek.
Wprowadzając termin „wspólne pożycie” projekt konserwatystów przewidywałby zmianę kilkunastu ustaw, w tym m.in. Kodeksu cywilnego, ustawy o działalności ubezpieczeniowej; o funkcjonowaniu funduszy emerytalnych czy o spółdzielniach mieszkaniowych.
W Sejmie ponownie zostały już złożone projekty dotyczące związków partnerskich autorstwa SLD i Ruchu Palikota. Ponownego procedowania swojego projektu chce też Artur Dunin (PO).
– Będę głosował przeciwko niekonstytucyjnym projektom – zapowiada już dziś Żalek. – Nie ma żadnego powodu, by na nie głosować tylko po to, by zrobić komuś przyjemność. My zgłosimy nasz projekt, a izba zadecyduje, ale jasno wynika, że jest to jedyny projekt do zaakceptowania, dlatego że będzie on zgodny z polskim porządkiem prawnym.
Posłowie konserwatywni chcą złożyć swój projekt nie później, niż w momencie ponownego wniesienia projektu przez posła Dunina. – To jest jeszcze kwestia dyskusji wewnątrz klubu, ale myślę, że to będzie wspólny projekt Platformy – mówi o konserwatywnych propozycjach Żalek. – A przynajmniej nie sądzę, żeby klub odmówił inicjatywie konserwatystów – dodał.
Żalek ma nadzieję, że projekt konserwatywny pogodzi zwaśnione frakcje w PO.
„To są udogodnienia, które nie godzą w rodzinę. Z racji tego, że ten sposób myślenia zyskał aprobatę prezydenta, jest zgodny z opinią Sądu Najwyższego i reguluje te kwestie, o których mówił pan premier, jest duża szansa, że ten projekt pogodzi Platformę. Równocześnie zagwarantuje, że konstytucja nie zostanie naruszona, a małżeństwo nie będzie zagrożone” – powiedział KAI Jacek Żalek.
– Nie ingerujemy w małżeństwo, nie tworzymy „paramałżeństwa”, mówimy jasno: nie dla legalizacji związków innych niż małżeństwo – zastrzega przy tym pos. Żalek.
Pod koniec stycznia Sejm odrzucił w pierwszym czytaniu wszystkie trzy projekty w sprawie związków partnerskich zgłoszone, oddzielnie, przez PO, Ruch Palikota i SLD.
W ub. tygodniu prezydent Bronisław Komorowski zasugerował, by zamiast nowej ustawy wprowadzić raczej zmiany w już istniejących przepisach, tak aby uniknąć ryzyka niekonstytucyjności.
Katolicka Agencja Informacyjna
Leave a Reply
Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.